Abel Hertzberglezing - 2013

Binnen het Europese project heeft altijd een spanning bestaan tussen 'ruimte' - Europa, de internationale gemeenschap - en 'plaats' - het land, de regio, de eigen, min of meer voorspelbare wereld. Zoiets is onvermijdelijk, zo'n spanning is kenmerkend voor ieder groter verband van staten en regio's. In de Verenigde Staten zijn de 'states rights', de autonome rechten van de staten, na ruim twee eeuwen nog altijd een onderwerp van een levendig publiek debat.

In Europa lijkt dat spanningsveld echter maar al te vaak ontkend te worden, zowel door 'nationalisten', die het liefst een herstel zien van het 19e eeuwse systeem van natiestaten, als door de 'federalisten', die de natiestaat enkel als een bedreiging zien en die het liefst over alle politieke en culturele verschillen heen dansen. 

De ontkenning van dit spanningsveld maakt de oplossing van de huidige Europese crisis extra moeilijk, zo niet onmogelijk. En de prijs zal hoog zijn: een toenemend gebrek aan publieke steun voor het Europese project, als een beeld op een lemen voetstuk. Zijn er uitwegen? Is het mogelijk om binnen Europa wel tot een zekere balans te komen tussen de noodzaak van supra-nationale organisaties, en de vertrouwdheid van natie en regio? Kunnen 'ruimte' en 'plaats' samengaan?

Geert Mak is gevierd en geliefd chroniqueur van Amsterdam (De engel van Amsterdam, Een kleine geschiedenis van Amsterdam) van Nederland (Hoe God verdween uit Jorwerd, De eeuw van mijn vader), en van Europa (In Europa, De hond van Tišma).

De toegang tot de lezing bedraagt €7.50, voor Trouw-lezers op vertoon van advertentie €6.50. Kaarten bestellen kan op de website van De Rode Hoed.

Lees hier de volledige lezing.